Przydomowa upraw winorośli. O czym warto wiedzieć?
Uprawa winorośli w Polsce jest trudna ze względu na panujące w naszym kraju warunki klimatyczne. Staje się jednak coraz bardziej popularna i modna – do Polski dotarła moda na wytwarzanie indywidualnych win gronowych wysokiej jakości we własnym zakresie. Różnią się one od dawnych, dosładzanych win domowych, wytwarzanych często z innych owoców.
Własna plantacja winogron
W Polsce od wieków produkowano wino. Dobre wina powstawały głównie na zachodzie kraju (Śląsk, okolice Zielonej Góry, Pomorze Zachodnie), ale także w południowej Małopolsce i w okolicach Poznania. Uprawa winogron możliwa jest jednak we wszystkich regionach kraju: świadczy o tym np. wysoka jakość win litewskich, powstających w klimacie chłodniejszym, niż polski. Komercyjna działalność winiarska to duża inwestycja, niewielka przydomowa winnica wiąże się jednak z mniejszymi nakładami finansowymi. Plantacja winogron to ciekawe hobby, wymagające jednak specjalistycznej wiedzy o sadzeniu, przycinaniu i ochronie winorośli.
Zakładanie plantacji winogron. Sadzenie winorośli i ochrona sadzonek
Zakładając własną plantację winogron musimy zwrócić uwagę przede wszystkim na gęstość i termin nasadzeń. Sadzenie winogron przeprowadzamy przeważnie wiosną, możliwy jest jednak także termin jesienny (przed pierwszymi przymrozkami). Wybieramy odmiany mrozoodporne – nie każdy szczep winorośli da się uprawiać w Polsce. Winorośl, uprawa której dobrze sprawdza się w Polsce to np. Riesling i Chardonnay (odmiany jasne) oraz Pinot Noir i Cabernet (odmiany ciemne).
Najlepszym miejscem na założenie plantacji są południowe, eksponowane na słońce stoki wzgórz. Sprawdzają się również płoty, ogrodzenia, pergole i altany, a także wystawione na promieniowanie słoneczne ściany domów.
Rozmnażanie winorośli wegetatywnie (przez sadzonki pędowe i odkłady) jest stosunkowo trudne, nie mamy też pewności, że nasze sadzonki się ukorzenią. Łatwiej więc zaopatrzyć się w wysokiej jakości materiał nasadzeniowy dostępny w szkółkach.
Sadzonki winorośli sadzimy w dołkach – ich głębokość powinna wynosić około 40 cm. Na krótko przez sadzeniem sadzonki należy umieścić w wodzie. Dołki wypełniamy ziemią z dodatkiem obornika i obficie podlewamy. W pierwszych latach uprawy nie są konieczne rusztowania – aby prawidłowo formować winorośl sadzonki warto jednak palikować. Palikowanie stosuje się nawet w przypadku uprawiania sadzonek przy murze. Sadzenie winorośli warto łączyć z zabiegami zabezpieczającymi ją przed mrozem, w tym kopczykowaniem i obsypywaniem sadzonek torfem,
Ziemia pod winogrona. Wymagania glebowe winorośli
Wymagania glebowe winorośli są niewielkie: ważniejsze jest nasłonecznienie plantacji i ochrona roślin przed mrozem. Ziemia pod winogrona nie może być zbyt żyzna: winorośl sadzona na żyznych glebach owocuje obficie, wina pozyskiwane z takich owoców nie są jednak smaczne. Jeśli naszym celem jest uzyskanie dobrych winogron uprawa nie może być intensywna, mniejsza ilość owoców zawsze oznacza wyższą jakość. Ponadto krzewy sadzone na żyznych ziemiach częściej przemarzają.
Najlepiej sprawdzają się gleby piaszczyste i wapienne o niskiej kwasowości, a przy tym przewiewne i przepuszczalne. W przypadku gleb kwaśnych należy przeprowadzić wapnowanie. To prosty zabieg polegający na dosypaniu kredy do każdego dołka, w którym umieszczamy sadzonki winorośli.
Pielęgnacja winnicy. Cięcie winorośli
Sposób cięcia winorośli zależy przede wszystkim od zabezpieczeń przeciwmrozowych: inaczej przycinamy winogrona niskopienne i wysokopienne. Cięcie winorośli zależy także od wieku krzewu.
To, kiedy przycinać winogrona zależy także od celu cięcia. Wiosną przeprowadzamy cięcia formujące i odmładzające, a także cięcia, których celem jest zwiększenie owocowania. Cięcia letnie to natomiast głównie zabiegi pielęgnacyjne – jeśli chcemy uzyskać smaczne winogrona przycinanie, selekcja kwiatostanów, skracanie latorośli, usuwanie przedwczesnych pędów i obrywanie nadmiaru liści to zabiegi konieczne. Największe znaczenie ma częste usuwanie pędów bocznych oraz przycinanie pędów głównych nad najwyżej położonymi gronami. Wiosną przeprowadzamy więc duże cięcia, zabiegi letnie są jednak bardziej pracochłonne i złożone. Po ustaniu wegetacji (jesienią i zimą) wykonuje się rozległe cięcia suche, polegające na usunięciu dużej części łozy.
Uprawa winogron a szkodniki i choroby winorośli
Do najczęstszych chorób winorośli należą:
- mączniak rzekomy
- mączniak prawdziwy
- szara pleśń
- wirus liściozwoju winorośli
- czarna zgnilizna winorośli
- biała zgnilizna winorośli
Gdy chodzi o winogrona uprawa bez zastosowania chemicznych środków ochrony roślin jest jednak możliwa. Winorośl jest rośliną stosunkowo odporną na choroby – większym zagrożeniem są szkodniki, w tym mszyce, osy, przędziorki i pustosząca winnice filoksera. Szkodnikiem upraw winorośli są także ptaki. W warunkach domowych dobrą i niedrogą ochroną owoców przed ptakami są siatki leśne.
